Faranjit
Yutağın yani farenksin iltihaplanıp enfeksiyon oluşmasına farenjit denilir. Latincesi Pharyngitis olan faranjit yutağın iltihaplanmasına verilen addır. Çoğunlukla boğaz ağrısı ya da boğaz yangısı olarak anılan faranjit, bazı durumlarda yutağın mikrobik, bazı durumlarda metabolik ya da bazı durumlarda da bulunulan ortamın fiziki koşullarına yani ısısına veya tozuna bağlı olarak gösterilen reaksiyon sonucu ortaya çıkabilmektedir. Faranjit ile birlikte eş zamanlı olarak bademciklerin de enfeksiyonu olan tonsilit de görülebilmektedir.
Çoğunlukla çocuklarda 4 ve 7 yaş arasında görülen farenjit, nadiren de olsa bir yaşın altındaki bebeklerde görülebilir. Semptomatik belirtileri de hastalığın oluşma sebebine göre değişiklik göstermektedir. Yaklaşık %90'ı viral olan faranjit enfeksiyonunun parainfluenza, rhinovirüs, adenovirüs, herpes simpleks gibi sebepleri olabilmekle birlikte, diğer %10´luk kısmı da çoğunlukla bakteriyel, nadir olarak da oral kandidiyaz sebeplidir. Bazı vakalarda da çeşitli ajanların sebep olduğu tahriş sonucunda faranjit enfeksiyonel olarak görülebilmektedir.
Faranjitin nedenleri viral ve bakteriyel olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Bekteriyel sebepli faranjitlerde A Grubu streptokoklar sebepli ya da difteri sebepli olabilmektedir.
Tıbbi literatürde tartışmalı olmakla birlikte, kesin bir şekilde olmasa da semptomlar hastalığın sebebinin tetkik edilebilmesi açısından önem arz etmektedir. Bu konuya bir örnek verecek olursak, sebebi bakteriyel olan faranjitlerde, daha ağır semptomlar seyredebilmektedir. Bu gibi durumlarda hastanın ateşi 40 dereceye kadar çıkmasına rağmen viral sebepli faranjit enfeksiyonlarda bu sıcaklığa kadar çıkabilen yüksek ateşli vakalar görülmemektedir.
Öksürük, boğazda yanma, ağrı, kuruluk hissi, kaşıntı, disfaji yani yutkunmada zorlanma, yüksek ateş ve sesin kısılması, yorgunluk ve halsizlik, tepkisel olarak toz ve yiyeceklere karşı hassasiyet, kötü nefes kokusu ve çoğu durumda da burun akıntısı ile birlikte seyreden faranjit hastanın enfeksiyon nedeniyle bu alanlarda gündelik yaşamını sıkıntıya sokmakta, yaşam standardını düşürerek bağışıklık sistemini de olumsuz etkilemektedir.
Farenjit olunduğundan şüphe duyulduğu durumlarda hastanın şikayetlerini detaylıca not alması ve bu bilgileri doktoru ile paylaşması yararlı olacaktır. Özellikle yutaktan muayene söz konusu olduğu için dişlerin fırçalanması doğru bir yaklaşım olacaktır.
Çoğu faranjit vakası tedavi olmaksızın birkaç gün içerisinde kendiliğinden de kesilebildiği için, zaman geçirmeden tetkik edilmesini sağlamak, üst solunum yollarında uzmanlaşmış bir hekim kontrolünde detaylı bir muayeneden geçmek gerekmektedir.
Faranjit tedavisinde belirtilere yönelik olarak tedavi yöntemi izlenebileceği için çoğu durumda hastanın spesifik tedavisi enfeksiyonun oluşum nedenine göre de değişebilmektedir. Öte yandan romatizmal olarak ateşe duyarlı olan küçük çocuklarda, streptokokal faranjit enfeksiyonu gerekli olduğu üzere tedavisi yeterli düzeyde sürdürülmelidir.
Diğer bütün enfeksiyonlu hastalıklarda da olduğu gibi bol su ve harici gıda takviyesi hastalığın seyri açısından önem taşımaktadır. Sıvı tüketimi iltihabın vücuttan atılımını kolaylaştırdığı için özellikle tavsiye edilmektedir.